Tập tính của hoa súng
Hoa súng là loài thực vật sống nổi ở nước, rễ và thân và sống ở trong đất bùn dưới nước, lá và hoa nổi ở mặt nước Hoa có tập tính buổi sáng nở ra, buổi chiều khép lại. Ở điều kiện nước sâu 5 – 80cm đều có thể sinh trưởng và nở hoa tốt.
Hoa súng thích nước lặng, ở nơi nước chảy thường xuyên hoa súng sinh trưởng kém hoặc không thể sinh trưởng, sống ở nơi nước nhiễm bẩn hoa súng sinh trưởng miễn cưỡng. Hoa súng thích ánh nắng, dưới ánh nắng chiếu trực tiếp hoa súng phát triển mạnh, ở nơi ánh nắng không đủ lá trở nên nhỏ và mỏng, cuống lá nhỏ dài, thậm chí bị vàng và thối rữa, không thể nở hoa bình thường.
Ở nhiệt độ tự nhiên thì tháng 5 – 10 đều có nở hoa. Hoa súng chịu được lạnh, có thể tồn tại ở dưới mặt bằng vùng phương Bắc hoặc trong nhà lạnh. Những loại hoa súng châu Phi thì mùa đông nhiệt độ nước không nên thấp hơn 12°C ở môi trường 12°C – 25°C, ánh sáng tốt vẫn có thể nở hoa. Thích ở nơi đất tơi xốp phì nhiêu, giàu chất mùn, độ pH 6 – 7, ở trong đất cát cây phát triển kém, thời gian lâu cây.
Cách trồng hoa súng
Trồng cây trong chậu cảnh
Căn cứ cách trồng, dùng hai loại chậu trồng khác nhau. Một loại là trồng chậu sành nhỏ đường kính 14 – 18cm; một loại là trồng trực tiếp ở chậu sành lớn đường kính 40 – 60cm. Loại chậu sành nhỏ có hoặc không có lỗ thông đây đều được, chậu lớn thì nên không có lỗ thông ở đáy.
Nếu chậu lớn có lỗ thông dưới đáy, thì chà rửa sạch trong ngoài chậu, trải một lớp giấy các tông hoặc tấm ván ép cũ ở chỗ đất bằng để cho bằng phẳng, đặt chỗ lỗ đáy chậu ở trên tấm giấy các tông, rưới một ít nước ở chỗ lỗ đáy chậu, để cho đáy chậu ở trạng thái nước ướt, rồi dùng vữa xi măng cát 1: 2,5 trát lỗ lại, nén chặt và cho hơi cao hơn mặt đáy trong chậu, trát xong đây một lớp giấy báo, rồi trải một lớp rơm ướt hoặc một mảnh bao gai ướt, phun nước giữ ướt 3 – 5 ngày là có thể dỡ bỏ những thứ đậy để dùng.
Nếu trực tiếp đựng đất không làm chậu nước, thì chà rửa chậu sạch xong dùng vữa hồ xi măng cát 1: 2,5 trát lỗ đáy chậu, bên trên đây một lớp giấy các tông dày hoặc miếng ván ép, ván gỗ nhỏ, kích cỡ không nhỏ hơn 10cm x 10cm, lót xong đổ đất trồng vào đầy 2/3 chậu. Cách này dùng cho tách cây và nhân giống nên để 15 – 20 ngày mới di chuyển, nếu không sẽ dễ bị rỉ nước.
Đất dùng để nhân giống
Lấy đất bùn ở sông, hồ, ao, trộn thêm khoảng 8% phân chuồng đã phân hủy hoặc trộn đất vườn thông thường 70%, đất mùn 30%, trộn thêm 6% – 8% phân chuồng đã phân hủy, phơi thật kỹ rồi dùng.
Đào lấy thân dưới đất
Vào mùa xuân trước khi cây nảy mầm mới, đào lấy thân dưới đất, rửa sạch đất bám, nếu lá mới bị gãy gập, nên cắt bỏ lá và rễ quá dài, rồi chiết cây.
Chiết cây
Cắt ở vị trí 1- 2 hoặc 3 mầm, dùng dao bén để cắt, kèm rễ hoặc không kèm rễ, đặt ở nơi đất ướt, đợi vết cắt khô rồi trồng. Cũng có thể cắt xong bối bột lưu huỳnh, bột tro thảo mộc mới sao chế hoặc bột tro củi ở nơi vết cắt thì càng an toàn.
Gieo trồng
Trồng trong chậu sành nhỏ: phần đáy chậu đổ lót một lớp đất trồng, đặt thân rễ nằm ngang trong chậu, lấp thêm đất cho đầy xong nén chặt chung quanh, gạt bằng, đặt vào trong bể hoặc trong ao nước, nước sâu không ngập đất, mực nước tốt nhất là 2 = 6cm, nước cạn dẫn nhiệt nhanh, nảy mầm và mọc rễ phát triển cũng nhanh, nước sâu dẫn nhiệt chậm, nảy mầm mọc rễ và phát triển cũng sẽ chậm. Khống chế mực nước là một trong những nhân tố chính khiến cây phát triển nhanh chậm.
Trồng trực tiếp trong chậu lớn: Đặt chậu lớn xong đổ đất vào cho đầy lên 1/3 – 2/3 chậu, gạt bằng, nén chặt, đặt một bát nhỏ đường kính khoảng 10cm ở giữa chậu, dùng tay xoay đè xuống cho vững chắc, tưới nước vào giữa bát nhỏ, cho nước đầy bát nhỏ tràn ra ngoài chậu, như vậy tránh được nước xói mặt đất thành lỗ trũng và đục.
Đến khi nước thấm xuống sâu khoảng 4cm, lấy bát nhỏ lên, vùi thân rễ hoa súng nằm ngang ở trong đất bùn, độ sâu sao cho không thấy thân rễ là được. Trồng xong giữ nước sâu 2= 6cm.
Đặt chậu trong hồ nước cảnh: Bất luận hồ lớn hay nhỏ đều phải trồng cây vào chậu (chậu lớn hay chậu nhỏ) rồi mới đặt vào trong hồ nước, tốt nhất là kê bệ gạch đá hoặc dùng giá kim loại đặt ở đáy hồ, rồi đặt chậu ở trên bệ hoặc trên giá, giữ cho mặt nước ngập đất trong chậu 2= 6cm, cho nước sâu dần theo sự phát triển của cây.
Trồng trực tiếp trong hồ nước
– Thiết kế hồ nước: Hồ nước yêu cầu xây bằng bê tông cốt thép, đồng thời làm tầng ngăn nước và tầng giữ nước, cần có hệ thống cung cấp nước và xả nước. Đất ở trong hồ tốt nhất dùng bùn ao hồ, bùn sông, trộn thêm phân ủ. Nếu không tìm được bùn ao hồ hoặc bùn sông, cũng có thể dùng đất vườn thông thường, trộn thêm đất mùn và phân chuồng đã phân hủy. Bất luận dùng loại đất nào, đều nên phơi thật kỹ hoặc tiêu độc diệt khuẩn ở nhiệt độ cao. Nếu trong đất có chứa tạp chất quá nhiều thì nên sang qua.
– Trồng cây: Đất chuẩn bị xong cho vào trong hồ, độ dày khoảng 30cm, nén đất cho chặt và gạt bằng, xong đổ nước ngập mặt đất 8 – 10cm, rồi tiến hành trồng, hoặc trồng trước rồi đổ nước sau. Cách trồng cũng như trồng trong chậu.
Cách xử lý cho hoa súng ra quả
Thụ phấn nhân tạo
Hoa súng nở hoa xong không thể ra quả, có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính là do thụ phấn không tốt, hoặc không thể thụ phấn, nhiệt độ quá thấp, ánh nắng mặt trời không đầy đủ.
Vì vậy cần thụ phấn nhân tạo cho hoa. Khi nở hoa mùa hè, dùng bút lông mới hoặc tăm bông chấm phấn hoa đã chín, rồi chấm lên trên đầu nhị cái, phải chấm 3 – 4 lần, khi chấm nên nhẹ nhàng không nên nặng tay, phấn hoa dính lên đầu nhị tức là hoàn thành việc thụ phấn nhân tạo.
Cách lấy hạt
Khi hoa tàn dùng lưới mắt nhỏ mịn bọc lấy cả hoa, đề phòng khi quả chín hạt rụng xuống trong nước khó tìm thấy. Khi hạt chín đem rửa bằng nước sạch để loại bỏ tạp chất, vẫn đứng ở trong lưới đặt ở trong chậu nước, hoặc thả vào trong bình nước để giữ qua mùa đông, khi nước có mùi hoặc bị đục thì nên thay nước mới, không được thiếu nước.
Nếu nhiệt độ quá thấp, ánh nắng không đủ, thì dù thụ phấn cũng không thể ra quả tốt, vì vậy cần bảo đảm nhiệt độ và ánh sáng cho cây khi cây ra quả.
Cách gieo hạt hoa súng trong chậu
Ngâm hạt
Trong quá trình ngâm cất hạt nên thay nước thường xuyên, khi nhiệt độ tự nhiên đến 25°C trở lên, đem ra rửa sạch bỏ vào trong bình thủy tinh miệng rộng, đổ nước hơn nửa bình, đặt ở chỗ ánh nắng đầy đủ, khi nước đục phải thay nước kịp thời.
Đây là việc rất quan trọng, nếu không thay nước mới kịp thời thì hạt có thể bị thối rữa, một khi có dấu hiệu thối rữa thì không thể nảy mầm. Thời kỳ hạt nảy mầm buổi sáng và tối phải theo dõi nhiệt độ, nhiệt độ cao thì nảy mầm nhanh, nhiệt độ thấp thì nảy mầm chậm, thông thường 20 – 30 ngày là nảy mầm xong.
Chọn chậu trồng
Chọn chậu sành đường kính 40 – 50cm không có lỗ thông ở đáy, nếu có lỗ đáy thì dùng vữa xi măng trát bít lại để giữ nước trong chậu.
Đất gieo trồng
Dùng bùn sông hồ ao qua phơi nắng thật kỹ, không có tạp chất hóa học, trộn thêm 20% – 30% đất mùn đã phân hủy, hoặc dùng đất vườn thông thường trộn thêm 20% – 30% đất mùn đã phân hủy.
Nếu không tiện thì chỉ dùng bùn sông hồ ao hoặc đất vườn thông thường cũng được, dùng cách bón phân để bổ sung thành phần dinh dưỡng cho đất.
Gieo trồng
Đổ đất đầy 1/2 – 2/3 chậu, gạt bằng và nén chặt đất, đặt một bát nhỏ chồng xói ở giữa, đổ nước đầy ngập mặt đất khoảng 4cm, lấy bát nhỏ ra, đợi cho nước lắng, lấy hạt hoa súng đã nảy mầm và bắt đầu phát triển ra khỏi bình miệng rộng, đặt vào chậu, cứ mỗi chậu khoảng 3-4 cây, đè nhè nhẹ cho cây lún vào trong đất, lá non tốt nhất cho ở dưới mặt nước. Bổ sung nước hằng ngày, đồng thời cần ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp.
