KHÁI NIỆM SẢN XUẤT RAU AN TOÀN
Rau không chứa chất độc hại là tiêu chuẩn cơ bản nhất của rau an toàn.
Rau không chứa chất độc hại là chỉ hàm lượng các chất có hại như (tàn dư thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, muối Nito Acid) được khống chế trong phạm vi quy định cho phép, là loại rau sau khi mọi người dùng không nguy hiểm tới sức khỏe.
Là loại rau được bảo quản tươi sống, rễ, lá úa, tạp chất, bùn đất đều bỏ đi và làm sạch, rau có chất dinh dưỡng phong phú, không hàm chứa chất độc hại không cho phép. Một số vật chất có hại không thể tránh khỏi bao gồm lưu lượng tàn dư thuốc bảo vệ thực vật, muối Nito Acid, hàm lượng vi sinh vật gây bệnh v… đều được khống chế trong phạm vi cho phép.
BỐI CẢNH SẢN XUẤT AN TOÀN
Rau là loại vật chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể nên nó đã trở thành thực phẩm không thể thiếu của nhân loại. Nhưng gần đây vấn đề an toàn của rau luôn được nhắc đến. Trong các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng an toàn của rau như ô nhiễm không khí, phân hóa học, kim loại nặng, thì tàn dư thuốc bảo vệ thực vật vượt tiêu chuẩn vẫn là nhân tố chủ yếu hạn chế tới chất lượng an toàn của rau quả. Đó là vì thời kỳ sinh trưởng của rau tương đối ngắn, sâu bệnh phát sinh nghiêm trọng, lại thêm rau sống khó bảo quản, thời gian sau khi phun thuốc rồi mới thu hoạch lại ngắn.
Lâu nay mọi người chỉ chú trọng vào sản lượng rau mà xem nhẹ hiệu ứng chất lượng và hiệu ứng môi trường tạo nên tình trạng ô nhiễm môi trường và tàn dư thuốc bảo vệ thực vật vượt tiêu chuẩn. Rau là thực phẩm thiết yếu cho mọi ngày 3 bữa ăn, nếu thuốc bảo vệ thực vật vượt tiêu chuẩn, sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe con người, ảnh hưởng của mọi người tiêu thụ rau, cũng ảnh hưởng tới sức cạnh tranh quốc tế của rau nước ta. Do đó đề xướng sản xuất rau an toàn có ý nghĩa quan trọng tới nghề sản xuất rau quả của nước ta.
NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SẢN XUẤT AN TOÀN
Rau không độc hại là sản xuất theo tiêu chuẩn kỹ thuật rau phù hợp với tiêu chuẩn vệ sinh của bộ môn hữu quan quy định.
Về phương diện thuốc bảo vệ thực vật
Rau an toàn không được sử dụng những thuốc bảo vệ thực vật độc hại sau:
– Loại clorua hữu cơ, đặc điểm của nó là tính chất lý hóa ổn định, tính tích tồn mạnh, không dễ phân giải, tàn lưu lâu dài. Loại clorua hữu cơ này không chỉ làm ô nhiễm rau quả lương thực và cả đất đai mà còn thông qua thức ăn liên đới ô nhiễm tới gia súc gia cầm thủy sản, đồng thời dần tích tồn trong mỡ, máu, gan, tạng… Con người. Tổn hại nghiêm trọng tới sức khỏe con người.
– Photpho (lân) hữu Cơ – cho dù tàn lưu của nó ít, dễ tan trong nước, thời kỳ tàn lưu ngắn, nhưng vẫn có độc hại, tính độc hại của nó ảnh hưởng tới mật thì đau đầu, giảm trí nhớ, nặng thì dẫn tới khó thở thậm chí tử vong.
– Asen hữu cơ – Khi trúng độc cấp tính gây sưng họng, đau đầu, nôn mửa dẫn tới tử vong. Nếu trở thành mãn tính sẽ gây đau đớn toàn thân, buồn nôn, gan to, viêm da.
– Thủy ngân hữu cơ sẽ dẫn tới thần kinh tê liệt co quắp cho đến chết.
– Carbaminate, bao gồm Carbofuran sẽ dẫn tới co giật, hôn mê, đi đứng khó khăn, phát âm bị trở ngại.
Về phương diện phân hóa học
Hiện nay phân hóa học làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nhất là phân đạm, bởi vì người ta sử dụng lượng lớn phân đạm, tạo nên mấy loại nguy hại sau đây:
– Ô nhiễm không khí. Vì phân đạm dưới điều kiện hiếm khí nó bị vi khuẩn phân giải vào không khí khiến không khí bị ô nhiễm.
– Ô nhiễm nước, ảnh hưởng tới nước sinh hoạt, xúc tiến sinh vật phồn thực trong nước làm nước biến chất.
– Ô nhiễm nông sản phẩm – chủ yếu là nó dễ sinh ra muối acid nito, mà muối acid nito là một loại chất có độc, có thể làm cho động vật trúng độc thiếu dưỡng khí mắc chứng hồng cầu thiếu sắt, thậm chí tử vong. Ngoài ra acid nito còn kết hợp với các chất trong dạ dày như Secondary amin, Tertyary amin, acid amin hình thành chất Nitrousanime là chất gây ung thư. Do đó sản xuất rau sạch phải có sự bón phân hợp lý.
Về khí có hại
– Sufurdioxide.
Chất ô nhiễm không khí đối với nông ngiệp nguy hại rất rộng. Khi lượng đạt 0,5-1,0 micro lit/ 1 lít có thể khiến cho cây trồng (bao gồm rau quả) bị hại có chấm trắng, ngoài ra khi ăn những lá rau có hàm lượng Sufur cao sẽ nguy hiểm cho cơ thể.
– Hydrogen Fluoride.
Chất này nguy hiểm hơn cả Sufurdioxide ngoài tác dụng phá hoại tế bào thực vật, nếu cơ thể bị nhiễm chất này nhiều, nhẹ thì sinh nốt sần, nặng thì nhiễm vào xương gây bệnh mãn tính.
– Clorua – Chủ yếu là khí phế thải công nghiệp. Nếu rau bị nhiễm phải thường là gân lá và lá xuất hiện chấm trắng, vàng nhạt, cuối cùng toàn bộ bị trắng bệch, khô và chết.
Các mặt khác
Ngoài các nhân tố thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học, không khí có hại, sản xuất rau an toàn còn liên quan tới các nhân tố sau đây.
– Chất phenol – khiến cho chất đạm trong cơ thể sinh vật cô đặc dẫn tới tử vong.
– Cyanogen – chất này cực độc hại, dễ phát tán sức sát thương động vật rất mạnh.
– Cadmium (Cd) – Chất này tích lũy trong cơ thể người sẽ gây đau xương dẫn tới dị dạng và ung thư.
– Choruanium – Nếu đạt tới mức độ nhất định sẽ ảnh hưởng tới sinh trưởng thực vật, gây ung thư với cơ thể con người.
– Mưa acid – Làm tổn hại trực tiếp tới mùa màng.
– Vi sinh vật gây ung thư.
Nước thải công nghiệp thực phẩm chưa xử lý,nước bẩn ở bệnh viện, nước thải sinh hoạt và nước phân chưa hoai mục thường mang rất nhiều vi sinh vật gây bệnh. Dùng nước ô nhiễm này tưới rau, nếu sau khi hái và trước khi ăn không xử lý tốt, rau quả sẽ trở thành vật trung gian đưa mầm bệnh vào cơ thể.
– Màng nilong có độc, nó có thể phóng ra chất alizaric acid khiến lá cây mất màu xanh, ngoài ra nó còn phóng ra chất ảnh hưởng tới sự phát triển cây non như dưa chuột.
