Tứ thời tức là bốn mùa trong một năm; ngũ phương, tức là 5 phương vị Đông, Tây, Nam, Bắc, Trung ương. Đây là quan niệm không gian, thời gian thời cổ đại Trung Quốc. Thời tiết mùa vụ và 5 phương vị cũng tương ứng với Ngũ hành, can chi.
Tứ thời ngũ phương
Tứ thời tức là bốn mùa trong một năm; ngũ phương, tức là 5 phương vị Đông, Tây, Nam, Bắc, Trung ương. Đây là quan niệm không gian, thời gian thời cổ đại Trung Quốc. Thời tiết mùa vụ và 5 phương vị cũng tương ứng với Ngũ hành, can chi.
Mùa vụ và phương vị tương ứng Ngũ hành, can chi
Ngũ hành và bốn mùa
Tứ quý vượng tương ứng của Thổ ở đây chỉ tháng cuối cùng mỗi mùa trong bốn mùa Thổ đều thịnh vượng. Bốn mùa liên quan mật thiết với 5 tính chất vượng tướng hưu tù tử của học thuyết Ngũ hành. Chính là nói, trong bốn mùa của mỗi năm, mỗi mùa đều có một hành vượng. Vượng là “vương”, thể hiện trạng thái thịnh vượng; tướng là “bá tướng”, thuộc trạng thái 5 thứ vượng; “hưu” là trạng thái “nghỉ ngơi”, nghỉ ngơi vô sự; tù có 2 nghĩa là bị nhốt lại; “tử” là bị khắc chế. Bốn mùa và Ngũ hành có mối quan hệ tương hỗ.
Mối quan hệ giữa bốn mùa và Ngũ hành
Mối quan hệ giữa Ngũ hành và bốn mùa
Không chỉ Ngũ hành trong bốn mùa một năm có trạng thái vượng tướng hưu tù tử mà tương ứng với 12 tháng đại diện bởi Địa chi còn có một quá trình từ sinh tới tử, gọi là 12 cung Trường sinh.
Bảng tương ứng Ngũ hành 12 cung Trường sinh và tháng
Vượng, tướng, hưu, tù, tử của Ngũ hành có liên quan tới thời 5 gian, đã phản ánh được trạng thái và quy luật sinh tử, tuần hoàn, a vô cùng của vạn vật vũ trụ một cách tương đối khách quan, thể a hiện được quan điểm duy vật của người xưa và tư tưởng triết học, a khoa học nhất định.
Ngũ hành và phương vị
Mộc – tính chất ôn hòa, hướng dương, mà phía Đông là nơi dương 4 bắt đầu sinh ra, cho nên phương vị của Mộc thuộc hướng Đông.
Hỏa – Tính chất là nóng nực, thịnh vượng, thuộc hướng Nam.
Kim – Tính chất là thu liễm, lắng đọng hợp với phía Tây mát mě nhiều núi non.
Thủy – Tính chất là hàn lạnh, nhu nhuận tương hợp với phía Bắc băng tuyết, lạnh lẽo.
Thổ – Tính chất là ôn hòa, có lợi cho việc sinh trưởng của vạn vật, lợi ở bốn phương, cho nên ở trung tâm.
Mối quan hệ giữa Ngũ hành và phương vị
